จังหวัดจันทบุรีกำลังก้าวไปอีกขั้นในการอนุรักษ์และส่งเสริมมรดกทางวัฒนธรรม หลังจากที่ “เสื่อกกจันทบูร” ได้รับการขึ้นบัญชีมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของชาติ ประจำปี 2567 และกำลังเดินหน้าผลักดันให้ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นรายการตัวแทนมรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของมนุษยชาติ โดยองค์การยูเนสโก (UNESCO) ซึ่งหากประสบความสำเร็จ จะเป็นการยกระดับมูลค่าและชื่อเสียงของเสื่อกก จันทบูรไปสู่ระดับสากล รวมถึงสร้างโอกาสทางเศรษฐกิจให้กับชุมชนผู้ผลิตอย่างยั่งยืน

เสื่อกกจันทบูร  จากวิถีชุมชนสู่เวทีโลก

เสื่อกกเป็นผลิตภัณฑ์ที่มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อวิถีชีวิตของคนไทยมาเป็นเวลาช้านาน ในอดีตเสื่อกกเป็นของใช้จำเป็นภายในครัวเรือน โดยเฉพาะในภาคตะวันออกและภาคกลางของประเทศไทย ซึ่งนิยมใช้เสื่อกกในการปูพื้นบ้าน ปูรองนั่ง และใช้ในพิธีกรรมทางศาสนา อย่างไรก็ตาม เสื่อกก จันทบูรมีความโดดเด่นและแตกต่างจากเสื่อกกในพื้นที่อื่น ๆ เนื่องจากกระบวนการผลิตที่พิถีพิถันและลวดลายที่สวยงาม

ลวดลายของเสื่อกก จันทบูรเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว มีความละเอียดอ่อนและได้รับแรงบันดาลใจจากธรรมชาติรอบตัว เช่น ลายดอกไม้ ใบไม้ หรือลายเรขาคณิตแบบดั้งเดิม การทอเสื่อกกต้องอาศัยทักษะเชิงช่างสูง และต้องใช้เวลาฝึกฝนเป็นเวลานานกว่าช่างฝีมือจะสามารถผลิตเสื่อที่มีคุณภาพสูงได้

การผลักดันให้เสื่อกก จันทบูร เป็นมรดกโลก

การขึ้นทะเบียนเสื่อกก จันทบูรเป็นมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของชาติ เป็นเพียงจุดเริ่มต้นของการผลักดันให้ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็น “มรดกโลก” โดยองค์การยูเนสโก ซึ่งมีขั้นตอนและกระบวนการที่ซับซ้อน เริ่มต้นจากการจัดทำเอกสารและหลักฐานทางประวัติศาสตร์ รวมถึงการพิจารณาคุณค่าของเสื่อกกในมิติของวัฒนธรรม สังคม และเศรษฐกิจ

หากเสื่อกก จันทบูรได้รับการรับรองจากยูเนสโก จะก่อให้เกิดผลดีหลายประการ ได้แก่

1. การอนุรักษ์มรดกทางวัฒนธรรม – การขึ้นทะเบียนจะช่วยกระตุ้นให้เกิดการอนุรักษ์และสืบทอดภูมิปัญญาท้องถิ่น
2. การส่งเสริมอุตสาหกรรมท้องถิ่น – เสื่อกกจะได้รับความสนใจมากขึ้น ทำให้เกิดการพัฒนาและต่อยอดผลิตภัณฑ์จากเสื่อกก เช่น กระเป๋า รองเท้า หรือเครื่องใช้ภายในบ้าน
3. การส่งเสริมการท่องเที่ยว – นักท่องเที่ยวที่สนใจวัฒนธรรมจะเดินทางมาเรียนรู้และสัมผัสกับวิถีชีวิตของช่างทอเสื่อในชุมชน ส่งผลให้เกิดรายได้สู่ท้องถิ่น
4. การสร้างโอกาสทางเศรษฐกิจ – การเป็นที่รู้จักในระดับนานาชาติทำให้เสื่อกกสามารถเข้าสู่ตลาดโลกได้ง่ายขึ้น และช่วยเพิ่มมูลค่าของผลิตภัณฑ์

ชุมชนท้องถิ่นกับบทบาทในการอนุรักษ์เสื่อกก

ชุมชนท้องถิ่นมีบทบาทสำคัญในการรักษาและสืบทอดภูมิปัญญาการทอเสื่อกก ผู้สูงอายุและช่างฝีมือในชุมชนเป็นผู้ที่มีความรู้ความสามารถ และเป็นผู้ถ่ายทอดทักษะให้กับคนรุ่นใหม่ อย่างไรก็ตาม ปัจจุบันพบว่ามีช่างฝีมือดั้งเดิมลดลง เนื่องจากเยาวชนหันไปทำงานในอุตสาหกรรมอื่น ๆ แทน

ดังนั้น จึงมีความจำเป็นต้องมีโครงการสนับสนุนการเรียนรู้และฝึกอบรมเกี่ยวกับการทอเสื่อกกในโรงเรียนและศูนย์ฝึกอาชีพ เพื่อให้เยาวชนเห็นถึงคุณค่าและความสำคัญของภูมิปัญญาท้องถิ่น นอกจากนี้ ภาครัฐและองค์กรที่เกี่ยวข้องยังสามารถให้การสนับสนุนผ่านโครงการต่าง ๆ เช่น การจัดประกวดออกแบบลวดลายเสื่อกก การสร้างสรรค์ผลิตภัณฑ์ใหม่ ๆ และการจัดนิทรรศการเผยแพร่องค์ความรู้

จันทบุรี  เมืองสร้างสรรค์ด้านอาหาร

นอกจากเสื่อกก แล้ว จังหวัดจันทบุรียังมีความโดดเด่นด้านอาหาร โดยเฉพาะผลไม้และอาหารทะเลสด เช่น ทุเรียนจันทบุรี เงาะ มังคุด กุ้ง หอย ปู และปลา จังหวัดจันทบุรีมีเป้าหมายที่จะได้รับการยอมรับในฐานะ “เมืองสร้างสรรค์ด้านอาหาร” ของยูเนสโก ซึ่งจะช่วยส่งเสริมการท่องเที่ยวและเศรษฐกิจของจังหวัดให้เติบโตอย่างยั่งยืน

จันทบุรีมีอาหารพื้นบ้านที่เป็นเอกลักษณ์ เช่น แกงหมูชะมวง ปลาต้มระกำ ก๋วยเตี๋ยวเส้นจันท์ผัดปู และขนมพื้นเมืองที่มีรสชาติเป็นเอกลักษณ์ การผลักดันให้จันทบุรีเป็นเมืองสร้างสรรค์ด้านอาหาร จะช่วยเพิ่มโอกาสทางการตลาดให้กับผู้ประกอบการในพื้นที่ และกระตุ้นให้เกิดการพัฒนาผลิตภัณฑ์อาหารที่สามารถส่งออกไปยังตลาดโลกได้

ความร่วมมือระหว่างภาครัฐ เอกชน และชุมชน

การผลักดันให้เสื่อกก จันทบูรเป็นมรดกโลก และการส่งเสริมจันทบุรีให้เป็นเมืองสร้างสรรค์ด้านอาหาร จำเป็นต้องอาศัยความร่วมมือจากทุกภาคส่วน ไม่ว่าจะเป็นภาครัฐ เอกชน สถาบันการศึกษา และชุมชนท้องถิ่น

• ภาครัฐ ควรให้การสนับสนุนด้านนโยบาย งบประมาณ และโครงการส่งเสริมการอนุรักษ์วัฒนธรรม
• ภาคเอกชน สามารถเข้ามามีบทบาทในการพัฒนาผลิตภัณฑ์ให้มีความร่วมสมัย และสนับสนุนการตลาดให้เสื่อกกเป็นที่รู้จักในวงกว้าง
• ชุมชนท้องถิ่น เป็นกำลังหลักในการสืบทอดภูมิปัญญาและถ่ายทอดความรู้ให้กับคนรุ่นใหม่

บทสรุป

การเดินหน้าผลักดัน “เสื่อกกจันทบูร” สู่การเป็นมรดกโลก และการพัฒนา “จันทบุรี” ให้เป็นเมืองสร้างสรรค์ด้านอาหารของยูเนสโก เป็นก้าวสำคัญที่ไม่เพียงแต่ช่วยรักษาภูมิปัญญาท้องถิ่น แต่ยังสร้างมูลค่าทางเศรษฐกิจและส่งเสริมการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน

ด้วยความร่วมมือจากทุกภาคส่วน จันทบุรีกำลังก้าวสู่เวทีโลกอย่างมั่นคงผ่านมรดกทางวัฒนธรรมและอาหารที่เป็นเอกลักษณ์ของเมืองนี้ ซึ่งจะช่วยสร้างความภาคภูมิใจให้กับชาวจันทบุรี และขับเคลื่อนเศรษฐกิจของจังหวัดให้เติบโตต่อไปในอนาคต

Facebook Page : มหัศจันท์ แห่งรสชาติ – Chanthaburi Gastronomy

Home Page : มหัศจันท์ แห่งรสชาติ – Chanthaburi Gastronomy